Ngày Sách Việt Nam 21 tháng 4 là một dịp đặc biệt được tổ chức hàng năm nhằm tôn vinh giá trị của sách, khuyến khích và phát triển phong trào đọc sách trong cộng đồng, đồng thời khẳng định vai trò của sách trong đời sống xã hội và sự phát triển tri thức của con người.
Lễ hội sách – hay còn gọi là ngày hội đọc sách – bắt đầu hình thành từ hơn 80 năm trước tại Tây Ban Nha, vào đúng ngày 23 tháng 4. Vào ngày này, người dân có một truyền thống đẹp: tặng nhau những cuốn sách đi kèm một bông hoa hồng đỏ thắm, như một lời tri ân tới tri thức và tình yêu thương. Bất cứ ai mua sách trong dịp này cũng sẽ được tặng một đóa hồng, như một biểu tượng của sự gắn kết giữa con người với văn hóa đọc. Từ một hoạt động nhỏ mang tính cộng đồng, truyền thống ấy dần lan rộng và phát triển thành Ngày hội đọc sách trên khắp các đường phố Tây Ban Nha. Sau đó, nét văn hóa đặc biệt này đã được nhân rộng ra nhiều nước trên thế giới – từ châu Âu sang châu Mỹ, rồi đến châu Á và châu Phi – với các hình thức phong phú như Tuần lễ đọc sách, Ngày Sách, Tuần lễ Thư viện, hay những chương trình tôn vinh tác giả và khuyến khích văn hóa đọc trong cộng đồng.
Nhận thấy tầm quan trọng của sách và ảnh hưởng tích cực của việc đọc đối với sự phát triển tư duy con người, vào năm 1995, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) đã chính thức chọn ngày 23 tháng 4 hàng năm là Ngày Sách và Bản quyền Thế giới. Đây là dịp để toàn cầu tôn vinh sách, tác giả, nhà xuất bản và đặc biệt là đề cao quyền sở hữu trí tuệ – một khía cạnh quan trọng trong thời đại phát triển mạnh mẽ của tri thức và sáng tạo.
Tại Việt Nam, tinh thần của Ngày Sách và Bản quyền Thế giới đã được đón nhận và lan tỏa sâu rộng trong nhiều năm qua. Hơn một thập kỷ nay, các hoạt động hưởng ứng ngày này đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa – từ các thành phố lớn đến vùng sâu, vùng xa. Từ Trung ương đến địa phương, người dân cả nước đều chung tay tổ chức những ngày hội sách quy mô, mang đến không gian đọc đầy màu sắc và khơi dậy niềm yêu thích sách trong mọi lứa tuổi.
Trước làn sóng hội nhập và nhận thức rõ tầm quan trọng của văn hóa đọc đối với sự phát triển con người và xã hội, vào ngày 24/2/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định chính thức chọn ngày 21 tháng 4 hàng năm là Ngày Sách Việt Nam. Mục đích là để khuyến khích và phát triển phong trào đọc sách trong cộng đồng, nâng cao nhận thức của toàn xã hội về vai trò to lớn của sách đối với việc phát triển kiến thức, kỹ năng, tư duy và nhân cách của mỗi cá nhân.
Ngày Sách Việt Nam 21/4 không chỉ đơn thuần là một ngày lễ mang tính biểu tượng, mà còn là sự kiện văn hóa có ý nghĩa sâu sắc. Đây là dịp để toàn xã hội cùng nhau tôn vinh sách – kho tàng tri thức vô giá của nhân loại, khẳng định tầm quan trọng của văn hóa đọc trong đời sống hiện đại, đồng thời ghi nhận đóng góp của những người làm nên hành trình của sách: từ người viết, người biên tập, in ấn, xuất bản đến phát hành và lưu giữ. Ngày Sách còn góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành trong việc xây dựng một xã hội học tập, một nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Việc lựa chọn ngày 21 tháng 4 không phải ngẫu nhiên, mà còn mang một ý nghĩa lịch sử sâu sắc. Đây là thời điểm ra mắt cuốn “Đường Kách mệnh” – tác phẩm lý luận chính trị đầu tiên bằng tiếng Việt của Chủ tịch Hồ Chí Minh, được in bởi chính những người thợ in Việt Nam. Cuốn sách không chỉ mang giá trị to lớn về mặt tư tưởng mà còn là biểu tượng cho khát vọng giải phóng dân tộc, chấn hưng đất nước bằng con đường tri thức. Hồ Chí Minh – một Danh nhân Văn hóa Thế giới – chính là tấm gương sáng về tinh thần tự học, về tình yêu sách và sự trân trọng tri thức. Việc gắn Ngày Sách Việt Nam với tên tuổi và di sản tư tưởng của Người càng làm tăng giá trị tinh thần và chiều sâu văn hóa cho sự kiện này.
Không chỉ dừng lại ở khía cạnh tôn vinh, Ngày Sách còn có ý nghĩa thiết thực trong bối cảnh ngày nay, khi công nghệ phát triển mạnh mẽ và con người có xu hướng tiếp nhận thông tin nhanh, nhưng thiếu chiều sâu. Sách – với khả năng nuôi dưỡng tư duy phản biện, sự nhẫn nại và chiều sâu tâm hồn – vẫn giữ nguyên giá trị như một người bạn bền bỉ, đáng tin cậy. Việc tổ chức ngày hội sách không chỉ giúp khơi dậy niềm yêu thích đọc sách trong cộng đồng, mà còn là cách để bảo vệ giá trị văn hóa đọc trước làn sóng số hóa và truyền thông đại chúng.
Tóm lại, Ngày Sách Việt Nam 21/4 là cơ hội quý báu để mỗi người nhìn lại hành trình đọc của bản thân, khơi dậy niềm đam mê tri thức, đồng thời chung tay xây dựng một xã hội học tập – nơi tri thức không chỉ là công cụ phát triển cá nhân mà còn là nền tảng cho sự phát triển bền vững của đất nước. Đó không chỉ là ngày của những người yêu sách, mà là ngày của tất cả chúng ta – những người đang từng ngày vun đắp cho một tương lai văn minh, tri thức và nhân văn.
Nguồn tin: cô giáo Vũ Thị Ngần