Chiến thắng Điện Biên Phủ và chiến cuộc Đông - Xuân 1953 - 1954 đã tạo ra những điều kiện quyết định thắng lợi cho nhân dân ta trong cuộc đàm phán ở Hội nghị Giơnevơ (Genève). Ngày 20/7/1954, Hiệp định về chấm dứt chiến tranh và lập lại hoà bình ở Đông Dương được ký kết tại Giơnevơ. Nước Pháp và các nước dự Hội nghị công nhận độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của ba nước Việt Nam - Lào - Campuchia. Nước Pháp cam kết rút quân khỏi ba nước Đông Dương.
Hiệp định đình chỉ chiến sự ở Việt Nam quy định giới tuyến quân sự tạm thời để hai bên tập kết là vĩ tuyến 17: Quân đội nhân dân Việt Nam ở phía Bắc giới tuyến, quân đội Pháp ở phía Nam giới tuyến. Lịch rút quân và chuyển quân của quân đội Pháp được quy định: Chu vi Hà Nội 80 ngày, chu vi Hải Dương 100 ngày, chu vi Hải Phòng 300 ngày.
Hải Phòng - vị trí chiến lược quan trọng nhất của khu tập kết 300 ngày. Với hệ thống cảng biển, sân bay Cát Bi, sân bay Kiến An, sân bay Đồ Sơn… Hải Phòng - Kiến An trở thành cầu nối duy nhất giữa miền Nam và miền Bắc trong giai đoạn này. Đây là nơi thực dân Pháp chuyên chở binh lính vào Nam, cùng đế quốc Mỹ thực hiện âm mưu phá hoại Hiệp định Giơnevơ, gài gián điệp trước khi rút khởi miền Bắc.
Bộ đội từ nhiều hướng tiến vào thành phố Hải Phòng ngày 13-05-1955
Ba trăm ngày đóng quân cuối cùng của thực dân Pháp ở Hải Phòng - Kiến An cũng là 300 ngày đấu tranh gay go quyết liệt nhưng vô cùng sôi động của nhân dân trên các mặt chính trị, kinh tế đòi đối phương thi hành nghiêm chỉnh Hiệp định Giơnevơ và bảo vệ thành quả cách mạng đã giành được.
Thực hiện các chủ trương của Đảng và Nhà nước, hội nghị Thành uỷ Hải Phòng mở rộng (từ ngày 18 đến ngày 20/9/1954) xác định nhiệm vụ của nhân dân thành phố Hải Phòng lúc này là: Chuẩn bị tốt cho việc tiếp quản, chống cưỡng ép di cư, chống di chuyển phá hoại tài sản, chống bắt lính và vận động binh sĩ ngụy trở về gia đình quê hương…
Để hoàn thành thắng lợi những nhiệm vụ trên, hai Đảng bộ chú trọng tuyên truyền thắng lợi của cuộc kháng chiến, chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ và thắng lợi của ta ở Hội nghị Giơnevơ, giải thích sâu rộng chính sách của Đảng và Chính phủ, chống luận điệu vu cáo và xuyên tạc của kẻ thù, ổn định tư tưởng quần chúng. Trước hết Thành uỷ và Tỉnh uỷ gấp rút xây dựng phát triển cơ sở, kiện toàn hệ thống tổ chức Đảng, chính quyền, các đoàn thể, tăng cường nhiều cán bộ chỉ đạo nội thành. Ngành quân sự xúc tiến củng cố Ban chỉ huy Thành đội, Tỉnh đội và các ban chuyên môn, hướng dẫn xây dựng đội tự vệ khu phố, xí nghiệp, kiện toàn các đội dân quân du kích huyện ngoại thành. Thành uỷ Hải Phòng đã di chuyển chỉ huy sở về gần thành phố để kịp thời chỉ đạo công tác hàng ngày.
Chiến thắng Điện Biên Phủ cùng thắng lợi Hội nghị Giơnevơ đã mang đến niềm vui trong toàn dân. Nhân dân Hải Phòng - Kiến An dù còn sống trong sự o ép của kẻ thù thêm 300 ngày, vẫn náo nức chuẩn bị mọi mặt chờ ngày giải phóng. Các ngành, các đoàn thể có điều kiện thuận lợi phát triển cơ sở nhanh trong các tầng lớp nhân dân lao động, nhất là trong các nhà máy công sở. Với phương châm "Kiên trì, thận trọng, chủ động, linh hoạt, phổ biến kịp thời" cán bộ vừa xây dựng cơ sở vừa tuyên truyền sâu rộng trong nhân dân lao động, công nhân, trí thức, tiểu tư sản, đồng bào công giáo và người Hoa… Truyền đơn, báo chí của Đảng được bí mật đưa vào nội thành. Báo Cứu quốc, Nhân dân, Quân đội, Lao động và tờ Tin Hải Phòng với số lượng lớn, nội dung phong phú, kịp thời đến với nhân dân.
Thực hiện chủ trương của trên, hai Đảng bộ Hải Phòng - Kiến An triển khai sâu rộng, mạnh mẽ công tác địch vận, vận động binh sĩ ngụy bỏ hàng ngũ trở về quê hương. Cán bộ các đoàn thể tổ chức rải truyền đơn tuyên truyền chính sách của Chính phủ đối với ngụy quân ngụy quyền. Bằng nhiều hình thức phong phú thích hợp, chị em hội phụ nữ phát huy khả năng vốn có của mình, đến từng gia đình gặp binh sĩ trao đổi động viên, khơi gợi tình cảm gia đình, tình làng xóm quê hương.
Hằng ngày, từng đoàn người dẫn đầu là các mẹ các chị kéo lên đồn bốt gọi chồng con, anh em trở về. Nhiều chị em dù không có người thân đi lính cũng gia nhập đoàn, lên đồn bốt nhận người nhà lôi kéo về. Phong trào địch vận mở ra rầm rộ, sôi nổi và đạt nhiều thắng lợi lớn. Ở các địa phương, ngụy binh bỏ ngũ tập thể ngày càng đông. Một tháng sau hội nghị Giơnevơ kết thúc, Hải Phòng đã có 3481 binh sĩ và 23 đại đội ngụy bỏ ngũ. Ở Thuỷ Nguyên cả đại đội quận dũng bỏ đơn vị, tiểu đoàn pháo Núi Đèo cũng tan vỡ, 100 lính thuộc các đồn Trịnh Xá, Kiền Bái đem súng trở về với nhân dân. Huyện đảo Cát Hải những ngày cuối năm 1954, nhân dân kéo lên đồn đòi chồng con làm tan rã đại đội lính địa phương. Tỉnh uỷ Kiến An có kế hoạch đẩy mạnh công tác binh vận, ngăn chặn việc chuyển lính vào Nam. Hàng vạn truyền đơn, áp phích, khẩu hiệu được rải khắp nơi, vào đồn bốt đến tận tay binh lính và sĩ quan địch.
Đêm 12 tháng 5, nhân dân Hải Phòng không ngủ. Rạng sáng ngày 13/5/1955, đường phố đã chật kín người. Nhân dân nội thành xuống đường hoà cùng nhân dân ngoại thành đón mừng đội quân giải phóng tiến vào thành phố. Bộ đội tiến tới đâu, rừng cờ hoa nở ra tới đó. Nhà nhà mở tung cửa vẫn khép kín lâu nay. Hải Phòng rực rỡ cờ hoa, biểu ngữ và những bộ quần áo đẹp, đón chào những người con thân yêu của mình. Sắc cờ hoa rạng trên gương mặt mỗi người, ánh lên niềm vui vô tận mừng ngày giải phóng. Nhiều người sung sướng quá ùa vào giữa hàng quân, ôm chầm anh bộ đội, gửi gắm lòng tin yêu cảm phục vô bờ. Không ai để ý tới đội quân Pháp đang lầm lũi bước ra Cảng, xuống tầu. Lá cờ ba sắc bị kéo xuống, đánh dấu sự sụp đổ hoàn toàn của chế độ thực dân trên miền Bắc Việt Nam. Chiều 13 tháng 5, người dân đất Cảng được chứng kiến cảnh tượng những tên lính Pháp xâm lược cuối cùng cuốn gói ra đi trên chiếc tàu đổ bộ.
Hải Phòng sạch bóng quân thù, miền Bắc hoàn toàn giải phóng. Thành phố cảng sôi động khi đoàn xe lửa rước cờ đỏ sao vàng và ảnh Bác Hồ tiến vào Cảng. Nhà máy, công sở và những con tầu đồng loạt cất lên hồi còi dài chào mừng ngày lịch sử quang vinh của đất cảng, của dân tộc.
Lá cờ đỏ sao vàng chiến thắng kiêu hãnh tung bay trên bầu trời Hải Phòng, báo hiệu một trang sử mới bắt đầu. Ngày 13/5/1955, mãi mãi khắc sâu vào trí nhớ người dân đất Cảng giờ phút vinh quang hào hùng của thành phố "Trung dũng". Chủ tịch Hồ Chí Minh chăm chú theo dõi ngày giải phóng Hải Phòng. Người xúc động viết lên những dòng cảm mến tự hào "Trải qua tủi nhục hơn 80 năm, hôm nay Hải Phòng đã vươn mình dậy giải phóng. Khắp phố phường cờ đỏ sao vàng tung bay rực rỡ như hoa nở mùa xuân. Hàng vạn đồng bào, già trẻ, gái trai, đủ các tầng lớp toả ra hoan nghênh bộ đội và cán bộ. Nét mặt mọi người như mùa xuân hoa nở. Những năm chịu đựng gian khổ, đoàn kết chiến đấu đã kết quả vẻ vang. Miền Bắc đã hoàn toàn giải phóng. Hải Phòng đã hoàn toàn giải phóng".
Một số hình ảnh Kỷ niệm 69 năm ngày giải phóng Hải Phòng(13/05/1955-13/05/2024)
Bộ đội đi qua Nhà hát Lớn, hàng chục nghìn người cùng cờ đỏ sao vàng, khẩu hiệu chào mừng
Bộ đội hành quân qua số nhà 20 Lạch Tray, được nhân dân tặng hoa chúc mừng
Những lính Pháp cuối cùng lên tàu rời khỏi Hải Phòng dưới sự giám sát của hai sĩ quan quân đội nhân dân Việt Nam tại Bến Nghiêng
Bộ đội tiếp quản ga Hải Phòng vào ngày 13-05-1955
Công nhân nhà máy xi măng ở phường Thượng Lý, quận Hồng Bàng mừng bộ đội vào tiếp quản
Cửa hàng mậu dịch ở đường Điện Biên Phủ hoạt động nagy sau giải phóng để phục vụ người dân
Nhân dân sử dụng tàu thuyền đón bộ đội ra tiếp quản đảo Cát Bà ngày 13-05-1955
Nguồn tin(sưu tầm): Cô giáo Phạm Thị Hồng Diên- Bí thư Đoàn trường.